కుక్క కరిస్తే...!

రాష్ట్రంలో కుక్కకాటు మరణాలు ఇటీవల ఆందోళన కలిగిస్తున్నాయి. రోజుకు కనీసం ఒకరైనా రేబిస్ వ్యాధి బారినపడి ప్రాణాలు కోల్పోతున్నారు. రేబిస్ వ్యాధికి ఇప్పటికీ చికిత్స అందుబాటులో లేదు. వ్యాధి సోకకముందు జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం మినహా చేసేదేమీ లేదు. ఈ వ్యాధి సోకి బతికి బయటపడిన రోగులు ఇప్పటివరకూ దేశంలో ఎక్కడాలేరని గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. అందువల్ల కుక్క కరిచినట్లయితే.. పెంపుడు కుక్క అయినా సరే తప్పనిసరిగా కొన్ని జాగ్త్రత్తలు పాటించాలి.

తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు: 


* రేబిస్ సోకితే చికిత్స లేదు ... నివారణ ఒక్కటే మార్గం
* కుక్క కరచిన వెంటనే గాయాన్ని సబ్బుతో గానీ, డెటాల్‌తో గానీ బాగా శుభ్రం చేయాలి. ఎక్కువసార్లు శుభ్రం చేయడం మంచిది.
* ఆ వెంటనే ప్రొఫలాక్సిస్ అనే ఇంజెక్షన్‌ను ఇవ్వాలి. ఇది మూడు దఫాలుగా ఇస్తారు.
* సాధారణ కుక్కలకు మాత్రమే ఈ ఇంజక్షన్ వర్తిస్తుంది. రేబిస్ వ్యాధి ఉన్న కుక్కలూ, పిచ్చి కుక్కలూ కరిస్తే ఈ ఇంజెక్షన్ పనిచేయదు.
* కుక్క కరచిన భాగంలో కట్లు వేయడం గానీ, దూది పెట్టడం గానీ చేయకూడదు. గాయానికి గాలి తగిలేలా ఉంచడం వల్ల రేబిస్ వృద్ధి చెందకుండా ఉంటుంది.
* రేబిస్ వ్యాధి ఉన్న కుక్క కరిచినప్పుడు ఐదు డోస్‌ల ఏఆర్‌వీ (యాంటీ రేబిస్ వ్యాక్సిన్) తీసుకోవాల్సిందే.
* కరచిన రోజు, తర్వాత 7వ రోజు, 14 రోజు, 28వ రోజు తీసుకోవాలి. చివరగా 90 రోజులకు బూస్టర్ డోస్ వాడా లి. ఇంట్రా డెర్మల్ (చర్మానికి), ఇంట్రా మస్క్యులర్ (కండరాలకు) రెండు విధాలుగా ఇంజెక్షన్ చేయించుకోవచ్చు.
* రేబిస్ ఉన్న కుక్క కరిస్తే వ్యాధి ఏడాదిలోగా ఎప్పుడైనా సోకవచ్చు. అందుకే ఏఆర్‌వీ తప్పకుండా వాడాలి.
* ఇంట్లో పెంచుకుంటున్న కుక్కలకు (పెట్ డాగ్స్) తప్పనిసరిగా బీపీఎల్ ఇనాక్టివేటెడ్ బ్రెయిన్ టిష్యూ వ్యాక్సిన్ వేయించాలి. 5 ఎంఎల్ సింగిల్ డోస్ సరిపోతుంది.
* మెడ, ఛాతీ, ముఖం తదితర భాగాల్లో కుక్క కరిస్తే వెంటనే ప్రభావం చూపించే అవకాశం ఉంది. కాళ్లు, చేతులపై కరిస్తే మొదటిరోజు నుంచి నాలుగేళ్లలోపు ఎప్పుడైనా రేబిస్ సోకే ప్రమాదముంది.
* కుక్క పిచ్చిదా, రేబిస్ వ్యాధి ఉన్నదా అని తేల్చుకోవాలి. వ్యాధి ఉన్న కుక్క అయితే పదిరోజులకు మించి బతకదు.
* రేబిస్ వ్యాధి లైజా అనే వైరస్ నుంచి వస్తుంది.
* ఈ వ్యాధి గబ్బిలం కరచినా (బాట్ రేబిస్) వచ్చే అవకాశముంది.
* రేబిస్ వ్యాధి సోకిన వ్యక్తి వెలుతురును చూసినా. గాలి వీచినా. నీళ్లను చూసినా భయపడవచ్చు.
* ఎక్కువమంది నీళ్లను చూసి భయపడతారు. దీన్నే హైడ్రోఫోబియా అంటారు.
* రేబిస్ అంటు వ్యాధి. వ్యాధి సోకిన వ్యక్తి తుమ్మినప్పుడు, దగ్గినప్పుడు తుంపర కళ్లలో లేదా నోట్లో పడినా రేబిస్ ఎదుటి వ్యక్తికి సోకుతుంది.
* రేబిస్ రోగి వద్ద ఉన్న సహాయకులు కూడా ప్రొఫలాక్సిస్ డోస్ వేసుకోవాలి.
* నరాల బలహీనత వస్తుంది. బాగా అసహనంతో ఉంటారు. కండరాల నొప్పులు తదితర లక్షణాలు
కనిపిస్తాయి. 


పెంపుడు కుక్క కరిచినా ముప్పే 

కుక్కల్లో రేబిస్ క్రిములు ఉంటాయని, పెంపుడు కుక్క అయినాసరే కరిచినప్పుడు రేబిస్ సోకే ప్రమాదముందని వైద్య నిపుణులు పేర్కొంటున్నారు. ఇటీవల రాజమండ్రి మున్సిపల్ కాలనీకి చెందిన మంగం లక్ష్మీబాయి (60), బుధవారం పశ్చిమగోదావరి జిల్లా ఉండ్రాజవరం మండలం కాల్దరికి చెందిన కవురు సుబ్బారావు (40)లు పెంపుడు కుక్కలు కరవడం వల్లే రేబిస్ సోకి మరణించారు. సాధారణంగా రేబిస్ సోకిన కుక్క 15 రోజుల్లో మృతి చెందుతుంది.

గతంలో కరిచిన కుక్క చనిపోతే రేబిస్ సోకే ప్రమాదముందని భయపడి బాధితులు బొడ్డు చుట్టూ ఇంజెక్షన్లు చేయించుకునేవారు. కాని నేడు పరిస్థితి తారుమారైంది. కరిచిన కుక్క నెలల తరబడి బాగానే ఉన్నప్పటికీ అది కరవడంతో రేబిస్ వ్యాధి సోకిన వ్యక్తులు మాత్రం చనిపోతున్నారు. దీనిని బట్టి పిచ్చికుక్కల్లోనే కాదు, మామూలుగా ఉండే పెంపుడు కుక్కల్లోనూ రేబిస్ క్రిములు ఉంటాయని తెలుస్తోంది.


( సాక్షి సౌజన్యంతో... )